Sakralni objekti ugrovlaskih vojvoda - Crkva Lozica – Krivi Vir kod Boljevca, XIV vek
LOZICA U Spomenici, pored mnogih starina koje se spominju, o crkvi Lozici stoji da je „posvećena Sv. Arhangelu Gavrilu“, a o vremenu njenog nastanka, M. Cvetinčanin, vođen ktitorskim natpisom manastira Lapušnje, kaže da je „sazidana u XV ili početkom XVI veka, u doba kada su podignute i Lapušanska crkva... one u Mirovštici, Krepičevcu, Lukovu, Padini, Ilinu i crkva ’Blagoveštenja’ u Krivom Viru“. U nastavku iznosi predanje da je „Lozicu... gradio isti onaj Radul-beg, koji je gradio i ostale stare crkve u okolini“. Crkva Sv. Arhanđela Gavrila, bivšeg manastira Lozice, smeštena je jugoistočno od sela Krivog Vira, na desnoj obali Lozičke reke, inače desne pritoke Crnog Timoka. Crkva Lozica, rekli smo, spada u jedan od četiri manastira, pored Lukova, Vrela i Lapušnje, koji se spominju u prvom popisu Vidinskog sandžaka iz 1454/55. godine. U ovom popisu pod stavkom „manastiri“ upisane su „Crkva Loziče“ i „Crkva Lopuzna“. U Lozici su tada zabeležena dva duhovnika, a prihod spahija iznosio je 100 akči godišnje. Manastiri su se nalazili u nahiji Banja, u sastavu velikog dobra kojim je raspolagao Rikabdar Jakub, zaim Banje i gospodarev paž.
Neki delovi popisa iz 1466, 1478/81. i 1479. godine u kojima bi trebalo očekivati pomen manastira Lozice, nisu sačuvani ili nisu još nađeni, pa smo tako u ovom periodu uskraćeni sa poznavanjem života ovog manastira. No, u popisu iz 1483. godine mi već imamo pomena o dažbinama Lozice u iznosu od 100 akči godišnje. Tek u drugoj polovini XVI veka, tačnije u popisu iz 1560. godine, manastir Lozica (Lozniče) kao sultanov has na tlu Crne Reke daje carskoj blagajni 70 akči godišnje. Opširni popis iz 1586. godine za Vidinski sandžak navodi dva duhovnika koja su živela u manastiru Lozici. To su, monah Teodor i monah Balduvin, koji su imali godišnja davanja od 70 akči.
Nakon ovog, do sada nama poznatog turskog popisa, ne možemo više ništa reći o ovom manastiru sve do 1680. godine, kada je, prema nekim podacima, bio obnovljen. To svakako posredno govori o tome da je pre toga bio napušten, i to ili zbog turskih zuluma i čestih migracija stanovništva ili zbog toga što je od Turaka spaljen i ruiniran. Bilo kako bilo, tek o njemu nemamo nikakvog pomena i zapisa sve do sredine XIX veka, ali, svakako, i manastir Lozica, kao i ostali spomenuti popisom iz 1454/55. godine, morali su biti izgrađeni pre 1396. godine, kada su Turci konačno osvojili Vidinsku despotovinu, tj. u vreme vlaškog vojvode Radula I.
"Sakralni objekti ugrovlaskih vojvoda" Dr Slavoljub Gacovic
преузето: Заједница Влаха Србије
Нема коментара:
Постави коментар